Psychoterapia CBT – co to jest i czym się charakteryzuje?
CBT czyli z angielskiego Cognitive Behavioral Therapy (Terapia Poznawczo-Behawioralna) jest jednym z najbardziej popularnych i efektywnych podejść w psychoterapii. CBT koncentruje się na rozpoznawaniu i modyfikowaniu negatywnych wzorców myślowych oraz zachowań, które przyczyniają się do problemów emocjonalnych i psychologicznych.
Terapia Poznawczo-Behawioralna charakteryzuje się skoncentrowaniem na teraźniejszości, gdzie terapeuta i klient pracują nad zrozumieniem aktualnych myśli, zachowań, emocji i tego co dzieje w ciele, wpływających na dobrostan psychiczny. Terapia jest strukturalna i krótkoterminowa, zorganizowana wokół konkretnych celów terapeutycznych, a pacjent często otrzymuje zadania domowe. Wymaga aktywnej współpracy między klientem, a terapeutą, w tym otwartej komunikacji i zaangażowania. Jednym z głównych celów CBT jest identyfikacja i modyfikacja zniekształceń poznawczych, takich jak myślenie czarno-białe czy katastrofizacja, zastępując negatywne myśli bardziej racjonalnymi i pozytywnymi przekonaniami.
Cel terapii – dlaczego jest tak ważny?
W terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) określenie celu terapii jest niezwykle ważne z kilku powodów. Po pierwsze, cele wyznaczają klarowność i kierunek działania, pomagając terapeucie i pacjentowi skupić się na konkretnych zagadnieniach. Po drugie, jasno określone cele stanowią źródło motywacji dla pacjenta, zwiększając jego zaangażowanie i determinację. Po trzecie, mierzalne cele umożliwiają regularne ocenianie postępów, co pozwala na monitorowanie i korygowanie przebiegu terapii. Po czwarte, cele nadają strukturę i organizację sesjom terapeutycznym, co zwiększa ich efektywność. CBT jest terapią skoncentrowaną na wynikach, a określenie celów pozwala na skupienie się na konkretnych zmianach w myśleniu i zachowaniu pacjenta, które prowadzą do poprawy jego stanu psychicznego. Ponadto, cele terapii powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, co umożliwia personalizację planu terapeutycznego. Badania pokazują, że terapia jest bardziej skuteczna, gdy cele są jasno określone, a pacjent aktywnie dąży do ich osiągnięcia. Podsumowując, cele terapii pełnią kluczową rolę w strukturze, motywacji, mierzeniu postępów i skuteczności terapii, prowadząc do bardziej efektywnego procesu terapeutycznego.
Techniki używane w terapii CBT
Trzeba pamiętać, że terapia CBT jest zazwyczaj krótkoterminowa, trwająca od kilku tygodni do kilku miesięcy, zależnie od indywidualnych potrzeb pacjenta, charakteru oraz złożoności problemu. Terapeuta i klient pracują razem w sposób aktywny i kolaboratywny, koncentrując się na obecnych problemach i ich praktycznych rozwiązaniach.
W terapii stosuje się różnorodne techniki, które pomagają klientom zmieniać myśli, emocje i zachowania. Restrukturyzacja poznawcza obejmuje identyfikację automatycznych myśli (gorąca myśl), kwestionowanie ich prawdziwości oraz zamianę na bardziej realistyczne. Ekspozycja obejmuje stopniowe narażanie klienta na realne sytuacje (in vivo) i wyobrażeniowe (wyobrażeniowa). Techniki behawioralne to m.in. zadania z ćwiczeniami fizycznymi, planowanie aktywności oraz trening umiejętności społecznych. Techniki relaksacyjne, takie jak progresywna relaksacja mięśni, ćwiczenia oddechowe oraz medytacja i mindfulness, pomagają w redukcji stresu. Techniki rozwiązywania problemów obejmują definiowanie problemu, generowanie rozwiązań oraz wybór i testowanie najlepszych rozwiązań. Praca domowa, w tym prowadzenie dziennika myśli, ćwiczenia behawioralne oraz śledzenie postępów, wspiera proces terapeutyczny. Techniki obrazowania, takie jak wyobrażeniowa desensytyzacja i wizualizacja sukcesu, pomagają pacjentowi w radzeniu sobie ze stresem i osiąganiu celów. Te techniki są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta, aby maksymalizować skuteczność terapii.
Jowita Dworniak – psycholog, seksuolog, psychoterapeutka poznawczo-behawioralna