Psychoterapia poznawczo-behawioralna jest formą terapii opierającą się na założeniu, że wyuczone przez człowieka w trakcie życia schematy myślowe oraz przekonania, w dużej mierze wpływają na jego emocje i zachowania. Najczęściej objawiają się one jako niepożądane działania, które wynikają z automatycznych myśli popartych zniekształconymi założeniami. Mogą skutkować takimi objawami, jak: nieuzasadniony lęk, zachowania kompulsywne wzmacniane irracjonalnym poczuciem powinności zrobienia czegoś czy tiki nerwowe. Terapia poznawczo-behawioralna skupia się na tym, aby zniekształcone schematy powodujące niechciane i automatyczne zachowania, zamienić na zachowania korzystne i celowe.
Terapia ta charakteryzuje się wspólną pracą terapeuty z pacjentem nad ustalonym celem. W pierwszej kolejności koncentrują się oni na odnalezieniu źródła problemu, które spowodowało nabycie przez pacjenta błędnych przekonań. Następnie skupiają się na ustaleniu nowych nawyków, które poprawią jakość życia pacjenta i pozwolą mu na nauczenie się bardziej adekwatnych oraz pożądanych schematów myślenia. Terapeuta może stosować różne techniki i narzędzia, takie jak zadania domowe, prowadzenie dzienników myśli i emocji czy ćwiczenia relaksacyjne, aby wspierać proces terapeutyczny i zapewnić trwałe zmiany w życiu pacjenta. Ponadto, podczas sesji terapeutycznych, na bieżąco razem monitorują oraz rozwiązują problemy, które pacjent może napotkać w drodze do osiągnięcia założonego celu.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna z reguły jest terapią krótkoterminową, gdzie nabycie nowych nawyków oraz pozytywna zmiana widoczne są już po około dziesięciu sesjach terapeutycznych. Warto jednak pamiętać, że ze względu na indywidualne podejście do każdego pacjenta podczas terapii, może ona się okazać krótsza lub dłuższa, w zależności od jego potrzeb, motywacji do zmiany i ewentualnych współwystępujących innych zaburzeń czy objawów.